W świecie zaawansowanej inżynierii, gdzie każdy niutonometr ma znaczenie, precyzja jest fundamentem niezawodności i bezpieczeństwa. Klucz dynamometryczny to narzędzie, od którego dokładności zależy trwałość maszyn w przemyśle lotniczym, motoryzacyjnym i wojskowym. Samo posiadanie takiego narzędzia to jednak za mało. Aby mieć pewność, że działa ono poprawnie, niezbędny jest regularny i profesjonalny proces wzorcowania, potocznie nazywany kalibracją. Co dokładnie kryje się za tym pojęciem? Jak często należy je przeprowadzać i co powinien zawierać wiarygodny certyfikat?
Częstotliwość – jak często wzorcować klucz dynamometryczny?
Jedno z najczęstszych pytań dotyczy interwałów między kolejnymi wzorcowaniami. Odpowiedź reguluje norma PN-EN ISO 6789, która jest kluczowym dokumentem w tej dziedzinie. Zgodnie z jej wytycznymi, jeśli użytkownik nie określi inaczej na podstawie własnej analizy ryzyka, domyślnym okresem jest 12 miesięcy lub 5000 użyć – w zależności od tego, co nastąpi pierwsze. To fundamentalna zasada, której przestrzeganie jest kluczowe w firmach posiadających systemy zarządzania jakością. Należy pamiętać, że każde zdarzenie mogące wpłynąć na sprawność klucza, takie jak upadek czy przeciążenie, wymaga natychmiastowej, pozaplanowej weryfikacji w laboratorium.
Tolerancje błędów i procedura wzorcowania
Celem wzorcowania jest porównanie wskazań klucza z wzorcem odniesienia i określenie błędów pomiaru. Proces ten jest ściśle określony przez normę PN-EN ISO 6789-2:2017. Procedura polega na wykonaniu serii pomiarów w co najmniej trzech punktach zakresu pomiarowego klucza (np. 20%, 60% i 100% maksymalnej wartości). Dopuszczalny błąd względny wskazań zależy od klasy klucza, ale zazwyczaj wynosi od ±4% do ±6%. Profesjonalna kalibracja kluczy dynamometrycznych przeprowadzana przez akredytowane laboratorium, takie jak Mobi-Lab, gwarantuje, że pomiary są realizowane na certyfikowanych stanowiskach pomiarowych, a obliczenia niepewności pomiaru są zgodne z najwyższymi standardami metrologicznymi. Jeśli błędy przekraczają dopuszczalne normy, często możliwa jest adjustacja (regulacja) narzędzia, którą doświadczony personel wykonuje, aby przywrócić mu pełną sprawność.
Certyfikat (świadectwo wzorcowania) – Twój dowód jakości
Wynikiem procesu wzorcowania jest świadectwo wzorcowania – oficjalny dokument, który jest niepodważalnym dowodem sprawności technicznej narzędzia podczas audytów i kontroli jakości. Co powinien zawierać taki certyfikat, aby był w pełni wiarygodny? Musi on jasno identyfikować wzorcowane narzędzie (producent, model, numer seryjny) oraz laboratorium wykonujące usługę (wraz z numerem akredytacji). Kluczowe elementy to wyniki pomiarów dla każdego punktu kontrolnego, wyznaczony błąd pomiaru oraz oszacowana niepewność pomiaru. Dokument musi również zawierać informację o spójności pomiarowej z wzorcami krajowymi lub międzynarodowymi oraz datę wykonania wzorcowania. Akredytowane laboratoria, takie jak Mobi-Lab, zapewniają, że każde wystawione przez nie świadectwo spełnia wszystkie wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02, dając klientowi pełne poczucie bezpieczeństwa.